Schaamte: Waarover moeten we zeker praten met jongeren?

Tijdens een relationele en seksuele vorming kunnen tientallen onderwerpen aan bod komen. Waarover moeten we het zeker hebben met jongeren? Vanuit ons onderzoek naar schaamte bij jongeren kunnen we enkele musts aanraden. We moeten met jongeren het gesprek aangaan over deze thema's met hoge schaamtecijfers:

1. Witverlies

Schaamte over witverlies ligt bij meisjes veel hoger dan de schaamte over hun menstruatie. We merken een nood aan normalisering en sensibilisering van witverlies, net zoals er de laatste jaren meer openheid is over menstruatie.

2. Schoonheids- en andere maatschappelijke normen

Jongeren rapporteren schaamte over hun lichaam en lichaamsveranderingen. Ook nog maagd zijn of nog geen relatie gehad hebben, bezorgt jongeren schaamte.

• Bespreek idealen en normen over gewicht, borsten, borstkas, lichaamshaar, geslachtsdelen, schaamhaar, ...
• Zorg dat jongeren zichzelf met alle soorten en maten kunnen vergelijken, bv. via didactisch materiaal.
• Benadruk het belang van persoonlijke keuze wat betreft relaties en seksualiteit.
• Maak in een gesprek over waarden en normen altijd ruimte voor diverse perspectieven en uiteenlopende ervaringen zodat jongeren ook andere referentiekaders leren kennen.

3. Flirten

Flirten moet je leren. Afgewezen worden ook. Bijna 60% schaamt zich als ze flirten en afgewezen worden. Dat onderstreept het belang van weerbaarheidstraining in de context van relationele en seksuele opvoeding. Denk dus niet alleen aan flirttips, maar ook aan tips over iemand respectvol afwijzen en omgaan met die afwijzing.

4. Seks

De cijfers over seksuele fantasieën en porno kijken tonen een duidelijke nood aan openheid over seksualiteit.

• Is elke seksuele fantasie een weerspiegeling van je werkelijke verlangens?
• Wat zegt het genre porno dat je kijkt (niet) over je voorkeuren voor seks in het echte leven? Welke soorten porno vind je oké en welke gaan over je grens? Welke zijn strafbaar en wat doe je als je die tegenkomt?

5. Condooms kopen

Bijna 50% van de seksueel actieve jongeren vindt het schaamtelijk om condooms te kopen. Houdt die schaamte jongeren effectief tegen om condooms te kopen?

We kunnen hen ondersteunen met:

• een laagdrempelig aanbod van condooms
• concrete richtlijnen over hoe je online op een veilige manier condooms kunt kopen

6. Grenzen

We moeten het ook absoluut hebben over grenzen met jongeren. Zet in op de preventie van seksueel grensoverschrijdend gedrag. Hoe geef je je grens aan? Hoe kan je ingrijpen als omstander van seksueel grensoverschrijdend gedrag?

7. Hoe schaamte werkt

Daarnaast moeten we jongeren vertellen hoe schaamte werkt:

• De negatieve spiraal van schaamte: Gebrek aan kennis en openheid zorgt voor schaamte en het verstoppen van die schaamte, met nog minder openheid als gevolg. Die negatieve spiraal doorbreek je met ... openheid, inderdaad.
• De twee kanten van schaamte: Jongeren ervaren schaamte, maar dragen ook bij aan die van anderen. Benoem de impact van negatieve opmerkingen en wat jij kan doen als omstander

Onderzoeksrapport Schaamte bij jongeren

We doen een warme oproep om de uitgebreide onderzoeksresultaten te bekijken en ook je eigen reflectie te maken. Welke resultaten zijn belangrijk voor jouw jongeren? Met welke resultaten kunnen jullie als organisatie aan de slag en op welke manier?

Graag nog meer houvast?

Onze specialisten staan voor je klaar met een uitgebreid aanbod rond relationele en seksuele vorming.